"Monks, concentration through mindfulness of in-&-out breathing, when developed & pursued, is of great fruit, great benefit. And how is concentration through mindfulness of in-&-out breathing developed & pursued so as to be of great fruit, great benefit?

Định niệm hơi thở v�, hơi thở ra, n�y c�c Tỷ-kheo, được tu tập, được l�m cho sung m�n thời c� quả lớn, c� lợi �ch lớn. V� n�y c�c Tỷ-kheo, tu tập định niệm hơi thở v�, hơi thở ra như thế n�o, l�m cho sung m�n như thế n�o thời c� quả lớn, c� lợi �ch lớn?

"There is the case where a monk, having gone to the wilderness, to the shade of a tree, or to an empty building, sits down folding his legs crosswise, holding his body erect, and setting mindfulness to the fore.1 Always mindful, he breathes in; mindful he breathes out.

Ở đ�y, n�y c�c Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đi đến khu rừng, đi đến gốc c�y, hay đi đến ng�i nh� trống, v� ngồi kiết-gi�, lưng thẳng v� tr� niệm trước mặt. Ch�nh niệm, vị ấy thở v�; ch�nh niệm, vị ấy thở ra.

"[1] Breathing in long, he discerns, 'I am breathing in long'; or breathing out long, he discerns, 'I am breathing out long.'
[2] Or breathing in short, he discerns, 'I am breathing in short'; or breathing out short, he discerns, 'I am breathing out short.'
[3] He trains himself, 'I will breathe in sensitive to the entire body.'2 He trains himself, 'I will breathe out sensitive to the entire body.'
[4] He trains himself, 'I will breathe in calming bodily fabrication.'3 He trains himself, 'I will breathe out calming the bodily fabrication.'

-Thở v� d�i, vị ấy r� biết: "T�i thở v� d�i". Thở ra d�i, vị ấy r� biết: "T�i thở ra d�i".
-Thở v� ngắn, vị ấy r� biết : "T�i thở v� ngắn". Thở ra ngắn, vị ấy r� biết: "T�i thở ra ngắn".

-"Cảm gi�c to�n th�n, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Cảm gi�c to�n th�n, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"An tịnh th�n h�nh, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "An tịnh th�n h�nh, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

"[5] He trains himself, 'I will breathe in sensitive to rapture.' He trains himself, 'I will breathe out sensitive to rapture.'
[6] He trains himself, 'I will breathe in sensitive to pleasure.' He trains himself, 'I will breathe out sensitive to pleasure.'
[7] He trains himself, 'I will breathe in sensitive to mental fabrication.'4 He trains himself, 'I will breathe out sensitive to mental fabrication.'
[8] He trains himself, 'I will breathe in calming mental fabrication.' He trains himself, 'I will breathe out calming mental fabrication.'

-"Cảm gi�c hỷ thọ, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Cảm gi�c hỷ thọ, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.
-"Cảm gi�c lạc thọ, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Cảm gi�c lạc thọ, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.
-"Cảm gi�c t�m h�nh, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Cảm gi�c t�m h�nh, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"An tịnh t�m h�nh, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "An tịnh t�m h�nh, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

"[9] He trains himself, 'I will breathe in sensitive to the mind.' He trains himself, 'I will breathe out sensitive to the mind.'
[10] He trains himself, 'I will breathe in satisfying the mind.' He trains himself, 'I will breathe out satisfying the mind.'
[11] He trains himself, 'I will breathe in steadying the mind.' He trains himself, 'I will breathe out steadying the mind.
[12] He trains himself, 'I will breathe in releasing the mind.' He trains himself, 'I will breathe out releasing the mind.'5

-Cảm gi�c về t�m, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Cảm gi�c về t�m, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"Với t�m h�n hoan, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Với t�m h�n hoan, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.
-"Với t�m định tĩnh, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Với t�m định tĩnh, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.
-"Với t�m giải tho�t, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Với t�m giải tho�t, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

"[13] He trains himself, 'I will breathe in focusing on inconstancy.' He trains himself, 'I will breathe out focusing on inconstancy.'
[14] He trains himself, 'I will breathe in focusing on dispassion.'6 He trains himself, 'I will breathe out focusing on dispassion.'
[15] He trains himself, 'I will breathe in focusing on cessation.' He trains himself, 'I will breathe out focusing on cessation.'
[16] He trains himself, 'I will breathe in focusing on relinquishment.' He trains himself, 'I will breathe out focusing on relinquishment.'

-"Qu�n v� thường, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Qu�n v� thường, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"Qu�n ly tham, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Qu�n ly tham, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"Qu�n đoạn diệt, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Qu�n đoạn diệt, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

-"Qu�n từ bỏ, t�i sẽ thở v�", vị ấy tập. "Qu�n từ bỏ, t�i sẽ thở ra", vị ấy tập.

"This is how concentration through mindfulness of in-&-out breathing is developed & pursued so as to be of great fruit, great benefit.

Định niệm hơi thở v�, hơi thở ra, n�y c�c Tỷ-kheo, tu tập như vậy, l�m cho sung m�n như vậy, được quả lớn, được c�ng đức lớn.

"I myself, monks, before my Awakening, when I was still an unawakened bodhisatta, often dwelt in this [meditative] dwelling. While I was dwelling in this [meditative] dwelling, neither my body nor my eyes were fatigued, and the mind — through lack of clinging/sustenance — was released from mental fermentations.

N�y c�c Tỷ-kheo, Ta trước khi gi�c ngộ, chưa chứng Ch�nh Đẳng Gi�c, khi c�n l� Bồ-t�t, Ta tr� nhiều với tr� n�y. N�y c�c Tỷ-kheo, do Ta tr� nhiều với tr� n�y, th�n Ta v� con mắt kh�ng c� mệt nhọc; v� t�m Ta được giải tho�t khỏi c�c lậu hoặc, kh�ng c� chấp thủ.

"Thus, monks, if a monk should wish, 'May neither my body nor my eyes be fatigued, and may my mind — through lack of clinging/sustenance — be released from mental fermentations,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng th�n v� mắt khỏi bị mệt mỏi, v� mong rằng t�m t�i được giải tho�t khỏi c�c lậu hoặc, kh�ng c� chấp thủ", thời định niệm hơi thở v� v� hơi thở ra n�y cần phải kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May memories & resolves connected to the household life be abandoned within me,' he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng c�c niệm, c�c tư duy của ta được đoạn tận", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I be percipient of loathsomeness in the presence of what is not loathsome,' he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng ta sẽ tr� với tưởng nh�m ch�n đối với c�c ph�p kh�ng nh�m ch�n", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I be percipient of unloathsomeness in the presence of what is loathsome. Then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng ta sẽ tr� với tưởng kh�ng nh�m ch�n đối với c�c ph�p nh�m ch�n", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

If a monk should wish, May I be percipient of loathesomeness in the presence of what is loathsome & what is not loathsome. Then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "T�i sẽ tr� với tưởng nh�m ch�n đối với c�c ph�p kh�ng nh�m ch�n v� nh�m ch�n", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

If a monk should wish, May I be percipient of unloathsomeness in the presence of what is loathsome & what is not loathsome, then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "T�i sẽ tr� với tưởng kh�ng nh�m ch�n đối với c�c ph�p nh�m ch�n v� kh�ng nh�m ch�n", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

If a monk should wish, May I � in the presence of what is loathsome & what is not � cutting myself off from both, remain equanimous, alert, & mindful,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng sau khi từ bỏ cả hai kh�ng nh�m ch�n v� nh�m ch�n, t�i sẽ tr� xả, ch�nh niệm, tỉnh gi�c", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I — quite withdrawn from sensual pleasures, withdrawn from unskillful qualities — enter & remain in the first jhana: rapture & pleasure born from withdrawal, accompanied by directed thought & evaluation,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng ly dục, ly ph�p bất thiện, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� Thiền thứ nhất, một trạng th�i hỷ lạc do ly dục sanh, c� tầm, c� tứ", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the stilling of directed thought & evaluation, enter & remain in the second jhana: rapture & pleasure born of composure, unification of awareness free from directed thought & evaluation — internal assurance, then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng l�m cho tịnh chỉ tầm v� tứ, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� Thiền thứ hai, một trạng th�i hỷ lạc do định sanh, kh�ng tầm, kh�ng tứ, nội tĩnh, nhất t�m", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the fading of rapture, remain in equanimity, mindful & alert, be physically sensitive to pleasure, and enter & remain in the third jhana, of which the Noble Ones declare, "Equanimous & mindful, he has a pleasurable abiding," then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng ly hỷ tr� xả, ch�nh niệm tỉnh gi�c,th�n cảm sự lạc thọ m� c�c bậc Th�nh gọi l� xả niệm lạc tr�, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� Thiền thứ ba", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the abandoning of pleasure & pain � as with the earlier disappearance of elation & distress � I entered & remained in the fourth jhana: purity of equanimity & mindfulness, neither pleasure nor pain" then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Mong rằng đoạn lạc, đoạn khổ, chấm dứt hỷ ưu đ� cảm thọ trước, t�i chứng đạt v� an tr� Thiền thứ tư, kh�ng khổ, kh�ng lạc, xả niệm thanh tịnh", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the complete transcending of perceptions of [physical] form, with the disappearance of perceptions of resistance, and not heeding perceptions of diversity, thinking, 'Infinite space,' enter & remain in the dimension of the infinitude of space,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Vượt qua sắc tưởng một c�ch ho�n to�n, chấm dứt đối ngại tưởng, kh�ng t�c � c�c tưởng sai biệt, nghĩ rằng: �Hư kh�ng l� v� bi�n", chứng đạt v� an tr� Kh�ng v� bi�n xứ", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the complete transcending of the dimension of the infinitude of space, thinking, 'Infinite consciousness,' enter & remain in the dimension of the infinitude of consciousness,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Vượt qua Kh�ng v� bi�n xứ một c�ch ho�n to�n, nghĩ rằng: �Thức l� v� bi�n", t�i c� thể chứng đạt v� an tr� Thức v� bi�n xứ", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the complete transcending of the dimension of the infinitude of consciousness, thinking, 'There is nothing,' enter & remain in the dimension of nothingness,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Vượt qua Thức v� bi�n xứ một c�ch ho�n to�n, nghĩ rằng: �Kh�ng c� vật g�, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� V� sở hữu xứ", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the complete transcending of the dimension of nothingness, enter & remain in the dimension of neither perception nor non-perception,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Vượt qua V� sở hữu xứ một c�ch ho�n to�n, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� Phi tưởng phi phi tưởng xứ", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"If a monk should wish, 'May I, with the complete transcending of the dimension of neither perception nor non-perception, enter & remain in the cessation of perception & feeling,' then he should attend closely to this very same concentration through mindfulness of in-&-out breathing.

Do vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo ước muốn rằng: "Vượt qua Phi tưởng phi phi tưởng xứ một c�ch ho�n to�n, t�i sẽ chứng đạt v� an tr� Diệt thọ tưởng định", thời định niệm hơi thở v�, hơi thở ra n�y cần phải được kh�o t�c �.

"When concentration through mindfulness of in-&-out breathing has been thus developed, thus pursued, one senses a feeling of pleasure. One discerns it as 'inconstant.' One discerns it as 'not grasped at.' One discerns it as 'not relished.' One senses a feeling of pain. One discerns it as 'inconstant.' One discerns it as 'not grasped at.' One discerns it as 'not relished.' One senses a feeling of neither pleasure nor pain One discerns it as 'inconstant.' One discerns it as 'not grasped at.' One discerns it as 'not relished.'

Trong khi tu tập định niệm hơi thở v�, hơi thở ra như vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, trong khi l�m cho sung m�n như vậy, vị ấy cảm gi�c lạc thọ. Vị ấy r� biết: "Thọ ấy l� v� thường". Vị ấy r� biết: "Kh�ng c� chấp trước thọ ấy". Vị ấy r� biết: "Kh�ng c� hoan duyệt thọ ấy". Nếu vị ấy cảm gi�c khổ thọ, vị ấy r� biết: "Thọ ấy l� v� thường". Vị ấy r� biết: "Kh�ng chấp trước thọ ấy". Vị ấy r� biết kh�ng hoan duyệt thọ ấy". Nếu vị ấy cảm gi�c bất khổ bất lạc thọ. Vị ấy r� biết: "Thọ ấy l� v� thường". Vị ấy r� biết: "Kh�ng c� chấp trước thọ ấy". Vị ấy r� biết: "Kh�ng c� hoan duyệt thọ ấy".

"If one senses a feeling of pleasure, one senses it as if disjoined from it. If one senses a feeling of pain, one senses it as if disjoined from it. If one senses a feeling of neither pleasure nor pain, one senses it as if disjoined from it. When sensing a feeling limited to the body, one discerns, 'I am sensing a feeling limited to the body.' When sensing a feeling limited to life, one discerns, 'I am sensing a feeling limited to life.' One discerns, 'With the break-up of the body, after the termination of life, all that is experienced, not being relished, will grow cold right here.'

Nếu vị ấy cảm gi�c lạc thọ, thọ ấy được cảm thọ kh�ng bị tr�i buộc. Nếu vị ấy cảm gi�c khổ thọ, thọ ấy được cảm thọ kh�ng bị tr�i buộc. Nếu vị ấy cảm gi�c bất khổ bất lạc thọ, thọ ấy được cảm thọ kh�ng bị tr�i buộc. Khi vị ấy đang cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của th�n, vị ấy r� biết: "T�i cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của th�n". Khi vị ấy cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của sinh mạng, vị ấy r� biếy: "T�i cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của sinh mạng". Khi th�n hoại mạng chung, vị ấy r� biết: "Ở đ�y, tất cả mọi cảm thọ đều kh�ng c� g� được h�n hoan, v� sẽ trở th�nh m�t lạnh".

"Just as an oil lamp would burn in dependence on oil & wick and, from the termination of the oil & wick, it would go out unnourished; in the same way, when sensing a feeling limited to the body, one discerns that 'I am sensing a feeling limited to the body.' When sensing a feeling limited to life, one discerns that 'I am sensing a feeling limited to life.' One discerns, 'With the break-up of the body, after the termination of life, all that is sensed, not being relished, will grow cold right here.'"

V� như, n�y c�c Tỷ-kheo, do duy�n dầu, duy�n tim, một c�y đ�n dầu được ch�y s�ng. Nếu dầu v� tim của ngọn đ�n ấy đi đến ti�u diệt, nhi�n liệu kh�ng được mang đến, thời ngọn đ�n sẽ tắt. Cũng vậy, n�y c�c Tỷ-kheo, khi Tỷ-kheo cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của th�n, vị ấy r� biết: "T�i cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của th�n". Khi Tỷ-kheo cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của sinh mạng, vị ấy r� biết: "T�i cảm gi�c một cảm thọ tận c�ng sức chịu đựng của sinh mạng". Khi th�n hoại mạng chung, vị ấy r� biết: "Ở đ�y, tất cả những g� được cảm thọ đều kh�ng c� g� được h�n hoan, v� sẽ trở th�nh m�t lạnh".

Notes